Fatih Yılmaz     

Dünya üzerinde en zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğu halde fakirlikten de öte akıl almaz boyutlara varan bir kıtlık ile mücadele etmeye çalışan Afrika ülkelerini düşünün. Bir de Asya’yı Avrupa’ya bağlayan, üç tarafı denizlerle çevrili, dört mevsimin aynı anda yaşandığı her açıdan nimetlerle donatılmış cennet vatan diye tabir ettiğimiz ülkemizi, Türkiye’yi düşünün. Normal şartlarda, her türlü ekonomik sıkıntının yaşandığı bir ortamda dahi ne Afrika’da yaşanan kıtlığı ne de ülkemizde bitmek bilmeyen ekonomik sıkıntıları izah edemezsiniz. Bu yaşananlar ancak belirli bir takım plan ve programların neticesi olarak izah edilebilir.  

     Ekonomik sıkıntıların hat safhaya çıktığı, ülke gündeminin neredeyse tamamen ekonomi eksenine oturduğu şu günlerde elbette birçok konu ele alınabilir. Kimileri bankalar ve faiz oranlarını, kimileri bir türlü hayata geçirilemeyen yerli ve milli üretim alanını, kimileri de Kobilerin bitmek bilmeyen çilelerini konuşabilir fakat biz farklı bir açıdan konuya yaklaşmak istiyoruz. Ekonomimizin ciddi bir çıkmaz içerisinde olduğu artık ortak bir görüş haline gelmeye başladı bile. Geçtiğimiz Ramazan ayı ve Ramazan bayramı, yazın hızlanan turizm ve inşaat sektörü, ardından Kurban bayramı ve dolayısıyla hayvancılık sektöründeki hareketlenme ve en nihayetinde okulların açılması ile hareketlenen eğitim sektörü derken Ekim ve Kasım aylarında ekonomide yaşanan bunalımın daha da fazla hissedilmeye başlanılacağı öngörülüyor.  

     Ekonomi dünyasında dikkatlerden kaçan önemli alanlardan birisini hatırlatmakta fayda var. Kısaca e-ticaret olarak bilinen ve her geçen gün kullanıcısı artan bir dünyadan bahsetmemek meseleyi eksik değerlendirmek anlamına gelir. Sosyal medyanın hayatımıza girdiği günden beri hızla artan bir kullanım alanından bahsediyoruz. Sosyal medyanın en popüler kanallarından biri olan Instagram artık tam bir pazar yerine dönüşmüş durumda. Geleneksel hali ile internet dünyasında varlığını sürdüren e-ticaret sitelerinin hepsinin bugün birer uygulaması var. İnternet satışını daha da hızlandıran en son uygulamalardan biri de Letgo oldu. İçinde bulunduğumuz zaman içerisinde herhangi bir ürün satan kişi ya da kurumlar artık en azından kendi sosyal medya hesaplarında tanıtım yapma gayretindeler. Evet, ülkemizde ekonomik bir krizin olduğunu sadece döviz kurlarına, kıymetli maden veya petrol fiyatlarına bakarak görmek yeterli fakat yaşanan krizin işletmelere olan etkisinin oranları hesap edilirse, zamanı okuyamamak, gerekli inovasyonları yapamamak, yani yanlış süreç yönetimlerinin de etkili olduğu görülüyor.

     Unutmayalım ki, artık insanlar internet ortamında aynı ürünü daha ucuza bulduğu gibi ücretsiz bir şekilde kapısına kadar getirtme imkânına sahip. Oturduğu yerden bilmem kaç tane ürünün fiyatlarını karşılaştırabiliyorlar. İstediklerinde aldıkları ürünü geri göndererek sorunsuz bir şekilde ücret iadesi alabiliyorlar. Bir tıkla bütün faturalarını ödeyebiliyorlar. Yani akıllı telefonlar tüm ticari işlemleri yapabilme imkânı veriyor. İşte bütün bu gerçekleri bilerek gerekli yeniliklerin yapılması gerekirken bu yeniliklerden haberiniz dahi yoksa işte o zaman ekonomik krizin sizi daha fazla etkilemesi de kaçınılmaz bir hal alıyor.

     Bu bağlamda geleneksel Pazar alanlarının uzun zamandır sıkıntı yaşadığını biliyoruz. İzmir’in Kemeraltı bölgesi, İstanbul’un kapalı çarşısı bunlara örnek olarak gösterilebilir fakat bazı şeylerden şikâyetçi olurken kendimizin de nerelerde hatalı olduğumuzu tespit etmezsek sorunlara köklü çözümler bulamayız. İnsanlar alış veriş merkezlerine gidiyor, bu doğru ama neden? Çünkü alış veriş merkezleri gece 22:00, 23:00 saatlerine kadar açık, fiyatlar net, indirimler net, ücretsiz otopark hizmeti veriyorlar, çocuklara oyun alanı, yeme içme mekânları vs. her şeyi kapalı bir alanda bulma imkânı sağlıyorlar, aldığınız üründe sorun çıkarmadan değişim sağlıyorlar. Peki geleneksel pazarlarda durum nasıl? Otopark ücretli, akşam saatlerinde yani millet işten çıktığı saatlerde kapanmaya başlıyor, fiyatlar fazlasıyla farklılık arz ediyor, müşteri memnuniyeti dikkate alınmıyor. Hal böyle olunca da millet doğal olarak alış veriş merkezlerini tercih ediyor.

     Kısaca dikkat çekmek istediğimiz nokta şu, bir takım yanlış hükümet politikaları sebebiyle meydana gelen ekonomik sıkıntıların olması normal. Böyle zamanlar öngörülmeli ve bireysel tedbirler alınmalı. En azından bireysel tedbirlerle krizin etkileri azaltılabilir. Demokrasilerde halkın çoğunluğunun belirlediği partiler devleti yönetir ama yönetimin aldığı kararlar halkın tamamını etkiler. Bu gerçeğin bilincinde olup bireysel önlemler almak, bir takım hazırlıklar yapmak en azından zararı minimize etmeye katkı sağlar. Allah yardımcımız olsun diyoruz ama gerçekten zor zamanlardan geçiyoruz.